Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ "ΠΛΥΝΤΗΡΙΩΝ" ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Σχετική με τα αρχαία Θεοφάνεια είναι η εορτή των Πλυντηρίων. Οι κάτοικοι κουβαλούσαν τα αγάλματα των Θεών και τα ιερά σκεύη και τα έπλεναν στον κοντινότερο ποταμό ή λίμνη. Γινόταν δηλαδή μία καθαρτήριος τελετή.

ΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ ΗΤΑΝ Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΛΟΥΤΡΟΥ ΤΟΥ ΞΟΑΝΟΥ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ.

Η διεξαγωγή των τελετών αυτών γίνονταν, κατά τους Αρχαίους συγγραφείς και τις επιγραφές, ως εξής: Κατ’ αρχάς καθαρίζονταν και εξαγνίζονταν ο ναός της Παλάδος Αθηνάς, στην Ακροπόλη. Κατά αυτό το χρονικό διάστημα, το Ιερό δένονταν με σχοινιά. Οι ιέρειες του ναού οι επιφορτισμένες τότε τον καθαρισμό ήταν παρθένες, οι οποίες ονομάζονταν «λουτρίδες» και «πλυντρίδες», αλλά και μία ακόμη η οποία λεγόταν «κατανίπτης», επιφορτισμένη ειδικά να επιμελείται του αγάλματος της θεάς. Και η προπαρασκευαστική αυτή εργασία αποτελούσε την εορτή των Καλλυντηρίων.

Έπειτα άρχιζε η μεγάλη ήμερα των Πλυντηρίων. Σε αυτές κύριο μέρος έπαιζαν οι λεγόμενες «Πραξιεργίδες», ιέριες οι οποίες ήταν υπεύθυνες να ετοιμάζουν το άγαλμα προς λουτρό, βγάζοντας από αυτό τα ενδύματα του και τα κοσμήματα και καλύπτοντάς το με πέπλα. Έπειτα μετά το λουτρό το στόλιζαν και πάλι όπως και πριν. Και τότε άρχιζε η πομπή, υπό την εποπτεία των «νομοφυλάκων». Το άγαλμα της θεάς μεταφερόταν επισήμως προς την θάλασσα του Φαλήρου, βαπτίζονταν τότε εντός της θαλάσσης και παρέμενε εκεί όλη την ημέρα.

⤵️Ποταμός Στρυμόνας, περιοχή Αμφίπολης Σερρών Κεντρική Μακεδονία 🇬🇷

Ο Αριστοτέλης για τα τείχη της πόλης

Τμήμα από τα τείχη των Αρχαίων Σταγείρων Χαλκιδικής

" Έχουμε χρέος όχι μόνο να περιτειχίζουμε τις πόλεις, αλλά και να φροντίζουμε τα τείχη, ώστε να ομορφαίνουν την πόλη και να εξυπηρετούν πολεμικές ανάγκες, παλιές και πρόσφατες. Διότι κατά βάση οι άνθρωποι δεν επιχειρούν να επιτεθούν εναντίον αντιπάλων που έχουν πολύ καλά ετοιμαστεί

H Μυθολογία στην Αναγεννησιακή Τέχνη, ''Αλληγορία της Άνοιξης''

''Αλληγορία της Άνοιξης'' (1482 ), Σάντρο Μποτιτσέλι, Μουσείου Ουφίτσι, Φλωρεντία. Θεωρείται ότι πρόκειται για παραγγελία στον καλλιτέχνη περίπου το 1478 μ.Χ του Λορέντσο ντι Πιερφραντσέσκο των Μεδίκων. Πηγή έμπνευσης του Μποτιτσέλι είναι ένα απόσπασμα από το ποίημα του Ρωμαίου Λουκρήτιου "Για την φύση των πραγμάτων", όπου περιγράφει την φυσική φιλοσοφία του Επίκουρου. Βρισκόμαστε σε ένα σκιερό άλσος, πιθανόν πορτοκαλεώνα, πλούσιο σε βλάστηση με θάμνους και φρούτα. Κάτω από τον γαλάζιο ουρανό εμφανίζονται εννέα φιγούρες, ενώ το έδαφος είναι λιβάδι με πλούσια συλλογή από λουλούδια. Ο θεός Ζέφυρος φυσά ελαφρά και να κρατά στα χέρια του μια γυναικεία φιγούρα. Η νύμφη Χλωρίδα, την οποία κρατά ο Ζέφυρος, την θεά των λουλουδιών και της Άνοιξης Φλώρα. Είναι η ίδια η νύμφη Χλωρίδα, η οποία έχει πλέον ενωθεί με τον άνεμο και έχει ανθίσει. Στο μέσον η Θεϊκή Αφροδίτη στέκεται μπροστά από θάμνο μυρτιάς και επιβλέπει τα γεγονότα. Ο μικρός θεός Έρωτας πετά πάνω από την θεά με δεμένα τα μάτια του και σκοπεύει με το τόξο του. Οι τρεις γυναικείες φιγούρες που λικνίζονται απαλά και φορούν πέπλα με τα χρώματα της οικογενείας των Μεδίκων καθώς και χαρακτηριστικά στολίδια, αντιπροσωπεύουν τις τρεις Χάρητες. Ο θεός Ερμής τελευταίος αριστερά έχει υψώσει το Κηρύκειο και διώχνει τα σύννεφα που εμφανίζονται, τα οποία θα μπορούσαν να σκοτεινιάσουν τον πίνακα. Πρόκειται για μία περίτεχνη μυθολογική αλληγορία της άνθησης της γονιμότητας του κόσμου (Σύμπλεγμα Ζέφυρου- Φλώρας). Με δεδομένο την εποχή την οποία παραγγέλθηκε ο πίνακας πρόκειται για αλληγορία της χρυσής εποχής της ανάπτυξης Φλωρεντίας υπό τον Οίκο των Μεδίκων. Σαν θέμα για την εποχή του αντικατοπτρίζει μια ηθική αλήθεια με αποτέλεσμα πολλοί κριτικοί να αντιληφθούν νεοπλατωνικές θεωρήσεις. Επίσης κριτικοί διακρίνουν μια χριστιανική αλληγορία με κύρια πρόσωπα τις τρειςΧάρητες που ερμηνεύονται σαν Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη. Εικόνα που βγαίνει από την Θεία Κωμωδία του Δάντη. Αλεσσάντρο ντι Μαριάνο Φιλιπέπι

1 Μαρτίου 1445 – 17 Μαΐου 1510, γνωστός περισσότερο ως Σάντρο Μποττιτσέλλι

ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ ΣΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ

Με μάρμαρο από την Αλυκή Θάσου είναι χτισμένο μεγάλο μέρος του Τύμβου Καστά. Εκτός από τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες, από μάρμαρο κατασκευάστηκαν τα βάθρα τους, το εσωτερικό των ταφικών θαλάμων, η θύρα του τελευταίου θαλάμου, σχεδόν τα 500 μέτρα του περιβόλου του τάφου καθώς και ο Λέοντας.

Προκαλεί θαυμασμό, όχι μόνο για την αρμονία και την αρχιτεκτονική του, αλλά ίσως -ακόμα περισσότερο- για το πώς έφτασαν από τη Θάσο στην Αμφίπολη, την εποχή εκείνη και με τα τότε μέσα, δυόμισι χιλιάδες κυβικά μέτρα μαρμάρινων όγκων, που χρειάστηκαν για να περιφραχθεί ο μακεδονικός τύμβος.

Η Αλυκή ήταν ο βασικός τροφοδότης, με υπέροχο λευκό μάρμαρο, βασιλείων, αυτοκρατόρων, πλουσίων, από την αρχαϊκή έως τη ρωμαϊκή και πρωτοβυζαντινή περίοδο.

Εκεί ήταν το λατομείο, το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο στη Θάσο, απ’ όπου απέκοπταν μαρμάρινους όγκους και τους τοποθετούσαν σε πλοιάρια με τη βοήθεια της μπίγας, ενός γερανού που είχαν επινοήσει για να σηκώνουν το βαρύτατο φορτίο.

Τα πλοία πλεύριζαν την άκρη του λατομείου και έδεναν τους κάβους στις δέστρες, μεγάλες τρύπες που είχαν ανοίξει για τον σκοπό αυτό, αλλά και για να συγκρατούν τις ανυψωτικές μηχανές σε μη αποκολλημένα μάρμαρα.

Με ειδικά «τύμπανα» (τροχαλίες), ρυμουλκούσαν από τις πλαγιές τους τεράστιες όγκους και τους κατέβαζαν στον πυθμένα του λατομείου, όπου αναλάμβαναν δουλειά οι γερανοί.

H Μυθολογία στην Αναγεννησιακή Τέχνη, ''Παλλάς και Κένταυρος''

Παλλάς και Κένταυρος είναι πίνακας του ζωγράφου της Αναγέννησης Σάντρο Μποτιτσέλι. Φιλοξενείται στη γκαλερί Ουφίτσι της Φλωρεντίας. Βρέθηκε το 1895 σε δωμάτιο του παλατιού Πίττι και εκτίθεται στην γκαλερί από το 1922.[1] . Πρόκειται για τέμπερα σε καμβά 207 χ 148 εκατοστά.

Θεωρείται ότι ο πίνακας είναι παραγγελία το 1482 μ.Χ στον καλλιτέχνη, του Λαυρέντιου του Μεγαλοπρεπή των Μεδίκων (κυβερνήτη της Φλωρεντίας), για δώρο στο γάμο του ξαδέλφου του Lorenzo di Pierfrancesco. Το 1975 ανακαλύπτεται μια λίστα απογραφών έργων τέχνης του 1499 η οποία πιστοποιεί την έκθεση του πίνακα στο ίδιο δωμάτιο μαζί με την Άνοιξη του Μποτιτσέλι στο οικογενειακό παλάτι των Μεδίκων.

Τα χρώματα είναι λιτά με αντιθέσεις οι οποίες τονίζουν την πλαστικότητα των μορφών. Μεγάλη προσοχή δίνεται στην βαθμονόμηση των χειρονομιών και τη συστροφή των μορφών.Γενικά η ματιά του θεατή εστιάζεται στις δύο μορφές του πίνακα. Ένας Κένταυρος έχει εισέλθει σε απαγορευμένο μέρος. Κρατά φαρέτρα και τόξο. Η γυναικεία μορφή δίπλα του έχει αναγνωριστεί ως η θεά Παλλάδα Αθηνά. Κρατά με το αριστερό της χέρι πολεμικό Δόρυ με πέλεκυ και στην πλάτη της έχει κρεμάσει την ασπίδα της. Φορά στεφάνι ελιάς και είναι ντυμένη με κομψό διαφανές φόρεμα στολισμένο με κλωνάρια ελιάς και κεντημένο με εμβληματικό σύμπλεγμα τριών η τεσσάρων δακτυλιδιών μπριγιάν. Έχει απλώσει το δεξί της χέρι πάνω από το κεφάλι του Κένταυρου και κρατά μια τούφα από τα μαλλιά του ενώ αυτός έχει το κεφάλι του σκυμμένο σαν ένδειξη κατευνασμού. Στο τοπίο που είναι βάθος αναγνωρίζει κανείς τον κόλπο της Νάπολης.

Η γυναικεία μορφή φορά λευκό φόρεμα, με διακοσμητικό μοτίβο που αποτελεί το έμβλημα της οικογένειας των Μεδίκων (τρία δαχτυλίδια με διαμάντι, πλεγμένα μεταξύ τους). Κλαδιά ελιάς σχηματίζουν στεφάνι στο κεφάλι της και τυλίγονται γύρω από τα χέρια και το στήθος της. Από τον ώμο της κρέμεται μια μεγάλη ασπίδα, στο δεξί της χέρι κρατά ένα δόρυ, ενώ με το αριστερό έχει αρπάξει από τα μαλλιά έναν Κένταυρο- πλάσμα τερατώδες, μισό άλογο και μισό άνθρωπο.

Όσο αφορά την ερμηνεία του έργου έχουν διατυπωθεί αρκετές απόψεις. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για πίνακα με πολιτικό θέμα, δηλαδή, ή τη σχέση ανάμεσα στον Λορέντσο των Μεδίκων και την Νεάπολη, ή την συνθήκη με τον πάπα Ιννοκέντιο Η΄, ενώ άλλοι τον θεωρούν αναφορά στους Μέδικους σαν προστάτες των τεχνών.

Ωστόσο, πιο πειστική φαντάζει η άποψη που συσχετίζει τον πίνακα με τον κύκλο των νεοπλατωνιστών του Καρέντζι, αποδίδοντάς του την αλληγορική σημασία της πλήρους κυριαρχίας της ορθοφροσύνης και της αγνότητας( Αθηνά Παλλάς) επί της λαγνείας και των παθών(Κένταυρος), γεγονός που φαίνεται από την πλήρη υποταγή του Κενταύρου στο διόλου επιθετικό τράβηγμα των μαλλιών του από τη θεά.

H Μυθολογία στην Αναγεννησιακή Τέχνη, ''Η Γέννηση της Αφροδίτης'' Σάντρο Μποτιτσέλι

''Η Γέννηση της Αφροδίτης'' (1485–1486)
Σάντρο Μποτιτσέλι, Μουσείου Ουφίτσι Φλωρεντία

Η Γέννηση της Αφροδίτης (Ιταλικά: La nascita di Venere)  του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγέννησης, Σάντρο Μποτιτσέλι. Φιλοτεχνήθηκε περίπου το 1485–1486. Σήμερα βρίσκεται στη συλλογή του μουσείου Ουφίτσι στη Φλωρεντία, στην αίθουσα που είναι αφιερωμένη στο μεγάλο δημιουργό. Αποτελεί μια από τις αρτιότερες αισθητικά δημιουργίες του Φλωρεντίνου καλλιτέχνη. Η έμπνευση για τον πίνακα δίνεται από μια μυθολογική αφήγηση του Οβιδίου και συνιστά μια νεοπλατωνική αλληγορία βασισμένη στην αντίληψη της αγάπης ως γενεσιουργού δύναμης.

Είναι άγνωστο ποιος παρήγγειλε τον πίνακα αυτό στον Ιταλό καλλιτέχνη, ωστόσο πιστεύεται πως φτιάχτηκε για κάποιο μέλος της οικογένειας των Μεδίκων. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν πως αποτελεί ύμνο στην αγάπη του Τζουλιάνο ντι Πιέρο των Μεδίκων για τη Σιμονέττα Κατανέο Βεσπούτσι, που ζούσε στο Πορτοβένερε (μετάφραση: Λιμάνι της Αφροδίτης), μια παραθαλάσσια πόλη για την οποία μια τοπική παράδοση λέει πως αποτελεί το μέρος όπου γεννήθηκε η Αφροδίτη. Σημειώνεται πως ο Μποτιτσέλι αγαπούσε μυστικά και ο ίδιος την όμορφη Σιμονέττα, που ήταν ερωμένη του ευγενούς από την οικογένεια των Μεδίκων. Πιστεύεται πως η Σιμονέττα αποτέλεσε το μοντέλο για την Αφροδίτη στον πίνακα, αλλά και για άλλες κοπέλες σε έργα του Μποτιτσέλι, όπως συνέβη και στην Άνοιξη (Primavera).

Σύμφωνα με τον αρχαίο ελληνικό μύθο, όταν ο Κρόνος πήρε τη βασιλεία από τον πατέρα του, τον Ουρανό, έκοψε τα γεννητικά του όργανα και τα πέταξε στη θάλασσα. Από τους αφρούς της θάλασσας, αναδύθηκε κοντά στην Κύπρο η θεά Αφροδίτη. Στον πίνακα, η θεά Αφροδίτη αναδύεται από το νερό μέσα σε ένα όστρακο που φυσούν ο Ζέφυρος και η Αύρα προς την ακτή της Κύπρου. Στην ακτή την υποδέχεται μια από τις Ώρες, θεότητες των εποχών, που της προσφέρει έναν μανδύα. Σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, η γυμνή θεά είναι σύμβολο πνευματικής και όχι γήινης αγάπης. Η ανατομία της Αφροδίτης δεν αποτελούν εκφράσεις κλασικού ρεαλισμού, όπως στα έργα του Ραφαήλ ή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Το σχέδιο είναι αρμονικό και ντελικάτο: οι γραμμές κομψές και δημιουργούν, με τα κύματα που σκάνε στην ακτή, τις πτυχώσεις των ρούχων, την αρμονική ροή των μαλλιών της θεάς, διακοσμητικά κυματοειδή παιχνιδίσματα. Τα χρώματα είναι φωτεινά, οι μορφές καθαρές και ραφιναρισμένες. Το γυμνό σώμα της Αφροδίτης είναι ύμνος στην κλασσική ομορφιά και στην αγνότητα της ψυχής, ενώ για τη στάση της ο Μποτιτσέλι ακολούθησε το πρότυπο της Αιδήμονος Αφροδίτης (Venus Pudica).

Το θέμα της Αφροδίτης είναι παγανιστικό, σε μια εποχή που τα περισσότερα έργα τέχνης απεικόνιζαν ρωμαιοκαθολικά θέματα. Αν και ορισμένα από τα έργα του φλωρεντίνου ζωγράφου καταστράφηκαν εξαιτίας των θεμάτων τους, η Αφροδίτη διασώθηκε χάρη στην επιρροή του Λαυρεντίου των Μεδίκων. Ο πίνακας έχει επηρεάσει κατά πολύ και τη σύγχρονη κουλτούρα με εμφανίσεις σε διάφορες ταινίες και βιβλία. Επιπροσθέτως το πρόσωπο της Αφροδίτης απεικονίζεται στο δεκάλεπτο των ιταλικών κερμάτων ευρώ.

Λαυρέντιος των Μεδίκων

Αυγουστιάτικη Πανσέληνος 2022: Ελεύθερη είσοδος σε 105 αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους, μουσεία και μνημεία

Την Παρασκευή 12 Αυγούστου 2022, 105 αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, μουσεία και μνημεία, σε ολόκληρη τη χώρα, θα υποδεχθούν το κοινό κάτω από το φως της πανσελήνου. Εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σε 50 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, ενώ 55 θα παραμείνουν ανοιχτοί για το κοινό με ελεύθερη είσοδο. Η φετινή διοργάνωση, θα πλαισιωθεί από εκδηλώσεις στις 11 Αυγούστου, καθώς επίσης και στις 13, 19, 20 και 27 Αυγούστου. Το πρόγραμμα, περιλαμβάνει κυρίως συναυλίες, αλλά και θεατρικές και χοροθεατρικές παραστάσεις, ποιητικές βραδιές, προβολές, αστροπαρατήρηση και ξεναγήσεις, πολλές εκ των οποίων πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τοπικούς συλλόγους. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Φέτος, εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, η διοργάνωση είναι αφιερωμένη στο γεγονός της Εξόδου του ελληνισμού από τη Μικρά Ασία και του ίχνους που άφησε στη συλλογική μνήμη. Ως θέμα της αφίσας των εκδηλώσεων, επιλέχθηκε μία φωτογραφία του Boissonnas με τίτλο «Η Αχειροποίητος ως καταυλισμός Ελλήνων προσφύγων από τη Θράκη και τη Μικρά Ασία». Πρόκειται για λήψη του 1919, και τα προσφυγόπουλα που απαθανατίζονται, βρέθηκαν εκεί από άλλες καταστροφές που έφερε ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ωστόσο, η φωτογραφία αυτή αποτελεί, μία διαχρονική καταγραφή του ξεριζωμού, της αναπάντεχης απώλειας, της φυγής και της απορίας μπροστά σε μια επιβεβλημένη μοίρα.

Ευχαριστούμε τις Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και τις Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων που μετέχει φέτος για πρώτη φορά στη διοργάνωση, για την συνέχιση του θεσμού των εκδηλώσεων της Πανσελήνου του Αυγούστου στα μνημεία μας, που μετρά ήδη 22 χρόνια αδιάλειπτης διεξαγωγής.

Οι εκδηλώσεις και η επίσκεψη του κοινού στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία θα διεξαχθούν σύμφωνα με τα ισχύοντα πρωτόκολλα ασφαλείας που έχουν καταρτισθεί για κάθε αρχαιολογικό χώρο και μουσείο, στο πλαίσιο περιορισμού της διασποράς του κορωνοιού COVID 19 και σύμφωνα με τα ισχύοντα μέτρα ασφαλείας κατά την περίοδο πραγματοποίησής τους.

Πηγή: digitalculture.gov