Η Ακρόπολη των Σερρών

Η πόλη των Σερρών υπήρξε η πιο οχυρωμένη πόλη της περιοχής λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης. Στα βόρεια της πόλης των Σερρών, πάνω σε λόφο γνωστό με την επωνυμία Κουλάς, βρίσκεται η αρχαία και βυζαντινή ακρόπολη. Η ακρόπολη όπως σώζεται σήμερα αποτελεί έργο των βυζαντινών χρόνων, αλλά θεμελιώθηκε πάνω σε αρχαίο φρούριο  του 7ου και  6ου π. Χ. αιώνα. Η κατασκευή της ακρόπολης χρονολογείται στον 9ο μ. Χ. αιώνα, πιθανότατα, επί Αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και αναφέρεται σε πολλά βυζαντινά χρυσόβουλα ως «κάστρο» με γνωστότερο καστροφύλακα τον Λέοντα τον Αζανίτη. Με την πάροδο των χρόνων ολόκληρη η πόλη χαρακτηριζόταν ως «κάστρο» και οι Σερραίοι, «καστρινοί».

Η πόλη για μεγαλύτερη ασφάλεια οχυρωνόταν από τρεις σειρές με τείχη. Αν καταλαμβανόταν το πρώτο εξωτερικό τείχος της πόλης, η πόλη αμυνόταν από το δεύτερο στις παρυφές του λόφου της ακρόπολης και σε δύσκολες στιγμές κατέφευγαν στο τρίτο πάνω στην κορυφή του λόφου.

Επί Φράγκων ονομαζόταν «καστέλι» ενώ στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας μετονομάστηκε σε «Μπας Κουλέ» που σημαίνει κεφαλόπυργος. Από την τελευταία ονομασία προήλθε το σημερινό όνομα της ακρόπολης, «Κουλάς». Το τείχος της Ακροπόλεως αναφέρεται και από τον γνωστό περιηγητή Εβλιά Τσελεμπή. Ο Γάλλος καπουτσίνος μοναχός Robert de Dreux γράφει πως υπήρχαν τέσσερις πύργοι κατά μήκος του τείχους.

Μετά το 1204 η πόλη περιήλθε στην δικαιοδοσία του Φραγκικού Βασιλείου της Θράκης. Το 1206 κομμάτια από τα τείχη της πόλης και μέρος της ακρόπολης καταστράφηκε από τον Βούλγαρο τσάρο Ιωάννη Α' (Ιωαννίτσης), τον επονομαζόμενο από τους Βυζαντινούς Σκυλογιάννη.  Η ακρόπολη ανακατασκευάστηκε το 1208 και μέχρι την κατάκτηση της πόλης από τους Τούρκους το 1383 έγιναν πολλές προσθήκες από τους άρχοντες της πόλης.

Ο Πύργος του Ορέστη

Από τους τέσσερις πύργους σώζεται μόνο «ο Πύργος του Βασιλέως» στη δυτική πλευρά του τείχους. Είναι γνωστός ως «πύργος του Ορέστη» λόγω της επιγραφής που βρέθηκε εντοιχισμένη στο κάστρο. «ΠΥΡΓΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΟΝ ΕΚΤΙΣΕΝ ΟΡΕΣΤΗΣ». Ο Πύργος του Ορέστη σήμερα έχει ύψος περίπου 18 μέτρα αλλά υπολογίζεται ότι αρχικά και με τις επάλξεις του ότι έφτανε τα 20 μέτρα. Αυτός ο πύργος ήταν το τελευταίο σημείο άμυνας σε περίπτωση που ο εχθρός καταλάμβανε την Ακρόπολη.

Σήμερα η ακρόπολη των Σερρών αποτελεί αξιοθέατο της πόλης των Σερρών με θέα όλη την πόλη.

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

"Στον πατέρα μου οφείλω το ζειν, στον δάσκαλό μου το ευ ζην!"

Ο Μέγας Αλέξανδρος έμεινε στο πλάι του κορυφαίου φιλόσοφου από τα Στάγειρα, για τρία χρόνια. Στα 16 του επέστρεψε στην Πέλλα. Ο Αριστοτέλης, λέγεται, ότι πριν ο Αλέξανδρος πάρει το δρόμο της επιστροφής προς το βασίλειο του πατέρα του, του χάρισε έναν χειρόγραφο πάπυρο με την Ιλιάδα. Ο στρατηλάτης τον είχε μαζί του μέχρι την ημέρα που πέθανε.

Η επίδραση που είχε ο Αριστοτέλης στην διαμόρφωση του χαρακτήρα ήταν εμφανής και από την φράση που εικάζεται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πολύ συχνά:

"Στον πατέρα μου οφείλω το ζειν, στον δάσκαλό μου το ευ ζην".

ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΣΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ

Με μάρμαρο από την Αλυκή Θάσου είναι χτισμένο μεγάλο μέρος του Τύμβου Καστά. Εκτός από τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες, από μάρμαρο κατασκευάστηκαν τα βάθρα τους, το εσωτερικό των ταφικών θαλάμων, η θύρα του τελευταίου θαλάμου, σχεδόν τα 500 μέτρα του περιβόλου του τάφου καθώς και ο Λέοντας.

Προκαλεί θαυμασμό, όχι μόνο για την αρμονία και την αρχιτεκτονική του, αλλά ίσως -ακόμα περισσότερο- για το πώς έφτασαν από τη Θάσο στην Αμφίπολη, την εποχή εκείνη και με τα τότε μέσα, δυόμισι χιλιάδες κυβικά μέτρα μαρμάρινων όγκων, που χρειάστηκαν για να περιφραχθεί ο μακεδονικός τύμβος.

Η Αλυκή ήταν ο βασικός τροφοδότης, με υπέροχο λευκό μάρμαρο, βασιλείων, αυτοκρατόρων, πλουσίων, από την αρχαϊκή έως τη ρωμαϊκή και πρωτοβυζαντινή περίοδο.

Εκεί ήταν το λατομείο, το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο στη Θάσο, απ’ όπου απέκοπταν μαρμάρινους όγκους και τους τοποθετούσαν σε πλοιάρια με τη βοήθεια της μπίγας, ενός γερανού που είχαν επινοήσει για να σηκώνουν το βαρύτατο φορτίο.

Τα πλοία πλεύριζαν την άκρη του λατομείου και έδεναν τους κάβους στις δέστρες, μεγάλες τρύπες που είχαν ανοίξει για τον σκοπό αυτό, αλλά και για να συγκρατούν τις ανυψωτικές μηχανές σε μη αποκολλημένα μάρμαρα.

Με ειδικά «τύμπανα» (τροχαλίες), ρυμουλκούσαν από τις πλαγιές τους τεράστιες όγκους και τους κατέβαζαν στον πυθμένα του λατομείου, όπου αναλάμβαναν δουλειά οι γερανοί.

Η ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ "ΠΛΥΝΤΗΡΙΩΝ" ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Σχετική με τα αρχαία Θεοφάνεια είναι η εορτή των Πλυντηρίων. Οι κάτοικοι κουβαλούσαν τα αγάλματα των Θεών και τα ιερά σκεύη και τα έπλεναν στον κοντινότερο ποταμό ή λίμνη. Γινόταν δηλαδή μία καθαρτήριος τελετή.

ΤΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ ΗΤΑΝ Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΛΟΥΤΡΟΥ ΤΟΥ ΞΟΑΝΟΥ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ.

Η διεξαγωγή των τελετών αυτών γίνονταν, κατά τους Αρχαίους συγγραφείς και τις επιγραφές, ως εξής: Κατ’ αρχάς καθαρίζονταν και εξαγνίζονταν ο ναός της Παλάδος Αθηνάς, στην Ακροπόλη. Κατά αυτό το χρονικό διάστημα, το Ιερό δένονταν με σχοινιά. Οι ιέρειες του ναού οι επιφορτισμένες τότε τον καθαρισμό ήταν παρθένες, οι οποίες ονομάζονταν «λουτρίδες» και «πλυντρίδες», αλλά και μία ακόμη η οποία λεγόταν «κατανίπτης», επιφορτισμένη ειδικά να επιμελείται του αγάλματος της θεάς. Και η προπαρασκευαστική αυτή εργασία αποτελούσε την εορτή των Καλλυντηρίων.

Έπειτα άρχιζε η μεγάλη ήμερα των Πλυντηρίων. Σε αυτές κύριο μέρος έπαιζαν οι λεγόμενες «Πραξιεργίδες», ιέριες οι οποίες ήταν υπεύθυνες να ετοιμάζουν το άγαλμα προς λουτρό, βγάζοντας από αυτό τα ενδύματα του και τα κοσμήματα και καλύπτοντάς το με πέπλα. Έπειτα μετά το λουτρό το στόλιζαν και πάλι όπως και πριν. Και τότε άρχιζε η πομπή, υπό την εποπτεία των «νομοφυλάκων». Το άγαλμα της θεάς μεταφερόταν επισήμως προς την θάλασσα του Φαλήρου, βαπτίζονταν τότε εντός της θαλάσσης και παρέμενε εκεί όλη την ημέρα.