H Μυθολογία στην Αναγεννησιακή Τέχνη, ''Παλλάς και Κένταυρος''

Παλλάς και Κένταυρος είναι πίνακας του ζωγράφου της Αναγέννησης Σάντρο Μποτιτσέλι. Φιλοξενείται στη γκαλερί Ουφίτσι της Φλωρεντίας. Βρέθηκε το 1895 σε δωμάτιο του παλατιού Πίττι και εκτίθεται στην γκαλερί από το 1922.[1] . Πρόκειται για τέμπερα σε καμβά 207 χ 148 εκατοστά.

Θεωρείται ότι ο πίνακας είναι παραγγελία το 1482 μ.Χ στον καλλιτέχνη, του Λαυρέντιου του Μεγαλοπρεπή των Μεδίκων (κυβερνήτη της Φλωρεντίας), για δώρο στο γάμο του ξαδέλφου του Lorenzo di Pierfrancesco. Το 1975 ανακαλύπτεται μια λίστα απογραφών έργων τέχνης του 1499 η οποία πιστοποιεί την έκθεση του πίνακα στο ίδιο δωμάτιο μαζί με την Άνοιξη του Μποτιτσέλι στο οικογενειακό παλάτι των Μεδίκων.

Τα χρώματα είναι λιτά με αντιθέσεις οι οποίες τονίζουν την πλαστικότητα των μορφών. Μεγάλη προσοχή δίνεται στην βαθμονόμηση των χειρονομιών και τη συστροφή των μορφών.Γενικά η ματιά του θεατή εστιάζεται στις δύο μορφές του πίνακα. Ένας Κένταυρος έχει εισέλθει σε απαγορευμένο μέρος. Κρατά φαρέτρα και τόξο. Η γυναικεία μορφή δίπλα του έχει αναγνωριστεί ως η θεά Παλλάδα Αθηνά. Κρατά με το αριστερό της χέρι πολεμικό Δόρυ με πέλεκυ και στην πλάτη της έχει κρεμάσει την ασπίδα της. Φορά στεφάνι ελιάς και είναι ντυμένη με κομψό διαφανές φόρεμα στολισμένο με κλωνάρια ελιάς και κεντημένο με εμβληματικό σύμπλεγμα τριών η τεσσάρων δακτυλιδιών μπριγιάν. Έχει απλώσει το δεξί της χέρι πάνω από το κεφάλι του Κένταυρου και κρατά μια τούφα από τα μαλλιά του ενώ αυτός έχει το κεφάλι του σκυμμένο σαν ένδειξη κατευνασμού. Στο τοπίο που είναι βάθος αναγνωρίζει κανείς τον κόλπο της Νάπολης.

Η γυναικεία μορφή φορά λευκό φόρεμα, με διακοσμητικό μοτίβο που αποτελεί το έμβλημα της οικογένειας των Μεδίκων (τρία δαχτυλίδια με διαμάντι, πλεγμένα μεταξύ τους). Κλαδιά ελιάς σχηματίζουν στεφάνι στο κεφάλι της και τυλίγονται γύρω από τα χέρια και το στήθος της. Από τον ώμο της κρέμεται μια μεγάλη ασπίδα, στο δεξί της χέρι κρατά ένα δόρυ, ενώ με το αριστερό έχει αρπάξει από τα μαλλιά έναν Κένταυρο- πλάσμα τερατώδες, μισό άλογο και μισό άνθρωπο.

Όσο αφορά την ερμηνεία του έργου έχουν διατυπωθεί αρκετές απόψεις. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για πίνακα με πολιτικό θέμα, δηλαδή, ή τη σχέση ανάμεσα στον Λορέντσο των Μεδίκων και την Νεάπολη, ή την συνθήκη με τον πάπα Ιννοκέντιο Η΄, ενώ άλλοι τον θεωρούν αναφορά στους Μέδικους σαν προστάτες των τεχνών.

Ωστόσο, πιο πειστική φαντάζει η άποψη που συσχετίζει τον πίνακα με τον κύκλο των νεοπλατωνιστών του Καρέντζι, αποδίδοντάς του την αλληγορική σημασία της πλήρους κυριαρχίας της ορθοφροσύνης και της αγνότητας( Αθηνά Παλλάς) επί της λαγνείας και των παθών(Κένταυρος), γεγονός που φαίνεται από την πλήρη υποταγή του Κενταύρου στο διόλου επιθετικό τράβηγμα των μαλλιών του από τη θεά.

H Μυθολογία στην Αναγεννησιακή Τέχνη, ''Η Γέννηση της Αφροδίτης'' Σάντρο Μποτιτσέλι

''Η Γέννηση της Αφροδίτης'' (1485–1486)
Σάντρο Μποτιτσέλι, Μουσείου Ουφίτσι Φλωρεντία

Η Γέννηση της Αφροδίτης (Ιταλικά: La nascita di Venere)  του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγέννησης, Σάντρο Μποτιτσέλι. Φιλοτεχνήθηκε περίπου το 1485–1486. Σήμερα βρίσκεται στη συλλογή του μουσείου Ουφίτσι στη Φλωρεντία, στην αίθουσα που είναι αφιερωμένη στο μεγάλο δημιουργό. Αποτελεί μια από τις αρτιότερες αισθητικά δημιουργίες του Φλωρεντίνου καλλιτέχνη. Η έμπνευση για τον πίνακα δίνεται από μια μυθολογική αφήγηση του Οβιδίου και συνιστά μια νεοπλατωνική αλληγορία βασισμένη στην αντίληψη της αγάπης ως γενεσιουργού δύναμης.

Είναι άγνωστο ποιος παρήγγειλε τον πίνακα αυτό στον Ιταλό καλλιτέχνη, ωστόσο πιστεύεται πως φτιάχτηκε για κάποιο μέλος της οικογένειας των Μεδίκων. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν πως αποτελεί ύμνο στην αγάπη του Τζουλιάνο ντι Πιέρο των Μεδίκων για τη Σιμονέττα Κατανέο Βεσπούτσι, που ζούσε στο Πορτοβένερε (μετάφραση: Λιμάνι της Αφροδίτης), μια παραθαλάσσια πόλη για την οποία μια τοπική παράδοση λέει πως αποτελεί το μέρος όπου γεννήθηκε η Αφροδίτη. Σημειώνεται πως ο Μποτιτσέλι αγαπούσε μυστικά και ο ίδιος την όμορφη Σιμονέττα, που ήταν ερωμένη του ευγενούς από την οικογένεια των Μεδίκων. Πιστεύεται πως η Σιμονέττα αποτέλεσε το μοντέλο για την Αφροδίτη στον πίνακα, αλλά και για άλλες κοπέλες σε έργα του Μποτιτσέλι, όπως συνέβη και στην Άνοιξη (Primavera).

Σύμφωνα με τον αρχαίο ελληνικό μύθο, όταν ο Κρόνος πήρε τη βασιλεία από τον πατέρα του, τον Ουρανό, έκοψε τα γεννητικά του όργανα και τα πέταξε στη θάλασσα. Από τους αφρούς της θάλασσας, αναδύθηκε κοντά στην Κύπρο η θεά Αφροδίτη. Στον πίνακα, η θεά Αφροδίτη αναδύεται από το νερό μέσα σε ένα όστρακο που φυσούν ο Ζέφυρος και η Αύρα προς την ακτή της Κύπρου. Στην ακτή την υποδέχεται μια από τις Ώρες, θεότητες των εποχών, που της προσφέρει έναν μανδύα. Σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, η γυμνή θεά είναι σύμβολο πνευματικής και όχι γήινης αγάπης. Η ανατομία της Αφροδίτης δεν αποτελούν εκφράσεις κλασικού ρεαλισμού, όπως στα έργα του Ραφαήλ ή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Το σχέδιο είναι αρμονικό και ντελικάτο: οι γραμμές κομψές και δημιουργούν, με τα κύματα που σκάνε στην ακτή, τις πτυχώσεις των ρούχων, την αρμονική ροή των μαλλιών της θεάς, διακοσμητικά κυματοειδή παιχνιδίσματα. Τα χρώματα είναι φωτεινά, οι μορφές καθαρές και ραφιναρισμένες. Το γυμνό σώμα της Αφροδίτης είναι ύμνος στην κλασσική ομορφιά και στην αγνότητα της ψυχής, ενώ για τη στάση της ο Μποτιτσέλι ακολούθησε το πρότυπο της Αιδήμονος Αφροδίτης (Venus Pudica).

Το θέμα της Αφροδίτης είναι παγανιστικό, σε μια εποχή που τα περισσότερα έργα τέχνης απεικόνιζαν ρωμαιοκαθολικά θέματα. Αν και ορισμένα από τα έργα του φλωρεντίνου ζωγράφου καταστράφηκαν εξαιτίας των θεμάτων τους, η Αφροδίτη διασώθηκε χάρη στην επιρροή του Λαυρεντίου των Μεδίκων. Ο πίνακας έχει επηρεάσει κατά πολύ και τη σύγχρονη κουλτούρα με εμφανίσεις σε διάφορες ταινίες και βιβλία. Επιπροσθέτως το πρόσωπο της Αφροδίτης απεικονίζεται στο δεκάλεπτο των ιταλικών κερμάτων ευρώ.

Λαυρέντιος των Μεδίκων

Αυγουστιάτικη Πανσέληνος 2022: Ελεύθερη είσοδος σε 105 αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους, μουσεία και μνημεία

Την Παρασκευή 12 Αυγούστου 2022, 105 αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, μουσεία και μνημεία, σε ολόκληρη τη χώρα, θα υποδεχθούν το κοινό κάτω από το φως της πανσελήνου. Εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σε 50 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, ενώ 55 θα παραμείνουν ανοιχτοί για το κοινό με ελεύθερη είσοδο. Η φετινή διοργάνωση, θα πλαισιωθεί από εκδηλώσεις στις 11 Αυγούστου, καθώς επίσης και στις 13, 19, 20 και 27 Αυγούστου. Το πρόγραμμα, περιλαμβάνει κυρίως συναυλίες, αλλά και θεατρικές και χοροθεατρικές παραστάσεις, ποιητικές βραδιές, προβολές, αστροπαρατήρηση και ξεναγήσεις, πολλές εκ των οποίων πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τοπικούς συλλόγους. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Φέτος, εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, η διοργάνωση είναι αφιερωμένη στο γεγονός της Εξόδου του ελληνισμού από τη Μικρά Ασία και του ίχνους που άφησε στη συλλογική μνήμη. Ως θέμα της αφίσας των εκδηλώσεων, επιλέχθηκε μία φωτογραφία του Boissonnas με τίτλο «Η Αχειροποίητος ως καταυλισμός Ελλήνων προσφύγων από τη Θράκη και τη Μικρά Ασία». Πρόκειται για λήψη του 1919, και τα προσφυγόπουλα που απαθανατίζονται, βρέθηκαν εκεί από άλλες καταστροφές που έφερε ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ωστόσο, η φωτογραφία αυτή αποτελεί, μία διαχρονική καταγραφή του ξεριζωμού, της αναπάντεχης απώλειας, της φυγής και της απορίας μπροστά σε μια επιβεβλημένη μοίρα.

Ευχαριστούμε τις Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και τις Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων που μετέχει φέτος για πρώτη φορά στη διοργάνωση, για την συνέχιση του θεσμού των εκδηλώσεων της Πανσελήνου του Αυγούστου στα μνημεία μας, που μετρά ήδη 22 χρόνια αδιάλειπτης διεξαγωγής.

Οι εκδηλώσεις και η επίσκεψη του κοινού στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία θα διεξαχθούν σύμφωνα με τα ισχύοντα πρωτόκολλα ασφαλείας που έχουν καταρτισθεί για κάθε αρχαιολογικό χώρο και μουσείο, στο πλαίσιο περιορισμού της διασποράς του κορωνοιού COVID 19 και σύμφωνα με τα ισχύοντα μέτρα ασφαλείας κατά την περίοδο πραγματοποίησής τους.

Πηγή: digitalculture.gov