Η Αμφίπολη Στους Ελληνιστικούς Χρόνους

Στην Ελληνιστική εποχή, που αρχίζει με το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323π.Χ.) και τελειώνει με την υποταγή της Μακεδονίας στους Ρωμαίους (168π.Χ), η Αμφίπολη παραμένει ακμαία πόλη. Πολλοί εταίροι του Μεγάλου Αλεξάνδρου επιστρέφουν εδώ μετά το τέλος της εκστρατείας στην Ασία. Νέα κτίρια χτίζονται και άλλα επισκευάζονται. Ο νέος μεγάλος ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδας, που είχε αρχίσει να κτίζει ο Μέγας Αλέξανδρος μετά το τέλος της εκστρατείας του στην Ασία, δεν βρέθηκε αλλά οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει άλλα σημαντικά κτίρια μέσα στην πόλη.

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Πίσω από τα κάλαντα κρύβεται ένα αρχαίο Ελληνικό έθιμο με το όνομα Ειρεσιώνη, που αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο, ο οποίος ευρισκόμενος στην Σάμο, σκάρωσε διάφορα τραγούδια τα οποία μαζί με μια ομάδα παιδιών τα τραγουδούσαν στα σπίτια των πλουσίων ευχόμενοι πλούτο, χαρά και ειρήνη. Συμβόλιζε την ευφορία και γονιμότητα της γης και εορτάζονταν δυο φορές το χρόνο, μια την άνοιξη με σκοπό την παράκληση των ανθρώπων προς τους θεούς κυρίως του Απόλλωνος-ήλιου και των Ωρών για προστασία της σποράς και μια το φθινόπωρο, για να τους ευχαριστήσουν για την συγκομιδή των καρπών. Ταυτόχρονα με τις ευχαριστίες προς τους θεούς, έδιναν ευχές και στους συνανθρώπους.

Τα παιδιά γύριζαν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας ελιάς ή δάφνης στολισμένα με μαλλί (σύμβολο υγείας και ομορφιάς) και καρπούς κάθε λογής, τραγουδώντας για καλύτερη τύχη και γονιμότητα της γης. Πολλά από τα παιδιά έφεραν τον κλάδο σπίτι τους και τον κρεμούσαν στην πόρτα όπου έμενε όλο το έτος.(κάτι που συνηθίζουμε να κάνουμε σήμερα την Πρωτομαγιά).

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Οι αρχαίοι Έλληνες κατά την χειμερινή τροπή του ήλιου γιόρταζαν την γέννηση του Διονύσου. Ο Διόνυσος αποκαλούταν «σωτήρ» και θείο «βρέφος», το οποίο γεννήθηκε από την παρθένο Σέμελη.

Τον χειμώνα θρηνούσαν το σκοτωμό του Διονύσου από τους Τιτάνες, αλλά στις 30 Δεκεμβρίου εόρταζαν την αναγέννησή του. Οι γυναίκες-ιέρειες ανέβαιναν στην κορυφή του ιερού βουνού και κρατώντας ένα νεογέννητο βρέφος φώναζαν «ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε. Ο Διόνυσος ζει» , ενώ σε επιγραφή αφιερωμένη στον Διόνυσο αναγράφεται:«Εγώ είμαι που σε προστατεύω και σε οδηγώ, εγώ είμαι το ‘Αλφα και το Ωμέγα».

Αυτή η αρχαία Ελληνική γιορτή, είχε επίσης ταυτιστεί και με την γιορτή του Ηλίου, τον οποίο οι αρχαίοι λαοί είχαν θεοποιήσει. Συγκεκριμένα στους Έλληνες, είχε ταυτιστεί με τον Φωτοφόρο Απόλλωνα του Ηλίου, ο οποίος απεικονιζόταν πάνω στο ιπτάμενο άρμα του να μοιράζει το φως του Ηλίου. Οι αρχαίοι λαοί αναπαριστούσαν την κίνηση του ήλιου με την ζωή ενός ανθρώπου που γεννιόταν κατά την χειμερινή τροπή του ήλιου που μεγάλωνε βαθμιαία καθώς αυξάνονταν και οι ώρες που ο ήλιος φωταγωγούσε την Γη, και πέθαινε ή ανασταίνονταν τον Μάρτιο την ημέρα της Εαρινής Ισημερίας, συμβολίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αναγέννηση του φυτικού βασιλείου μέσα από την μήτρα της Γης. Το χειμερινό Ηλιοστάσιο 22-25 Δεκεμβρίου σημαίνει την αρχή του χειμώνα, και ο Ηλιος αρχίζει βαθμιαία να αυξάνει την ημέρα έως ότου εξισωθεί με την νύχτα, κατά την Ιση-μερία τον Μάρτιο. Τότε ο Ήλιος νικά το σκοτάδι, και έρχεται η άνοιξη, η εποχή της αναγέννησης για την φύση.

Η Αμφίπολη Κέντρο Εμπορίου Του Μακεδονικού Βασιλείου

Η Αμφίπολη ήταν το κέντρο του εμπορίου της Μακεδονίας, η έδρα εκμετάλλευσης των χρυσωρυχείων και αργυρωρυχείων της περιοχής του Παγγαίου και του βασιλικού νομισματοκοπείου του κράτους. Στην εποχή της βασιλείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου έγινε το κέντρο της προετοιμασίας για την εκστρατεία κατά των Περσών. Ήταν η βάση του στρατού και το λιμάνι του μακεδονικού στόλου. Στο λιμάνι της Ηιόνας και στον Στρυμόνα συγκεντρώθηκε ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.Η Αμφίπολη συμμετείχε ενεργά στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά της Θράκης και της Ασίας. Με την άρτια εξοπλισμένη υποδειγματική γενναία ίλη ιππικού διακρίθηκε σ’ όλες τις μάχες της Ασίας κατά των Περσών. Στην Αμφίπολη εγκαταστάθηκαν μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου η μητέρα του Ολυμπιάδα, η σύζυγός του Ρωξάνη και ο μικρός στην ηλικία γιος του Αλεξάνδρος. Στην Αμφίπολη δυστυχώς σφαγιάσθηκαν άδικα με διαταγή του Κασσάνδρου από το διοικητή της πόλης Γλαύκιο η Ρωξάνη και ο γιος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο νόμιμος διαδοχος του μακεδονικού θρόνου.

Η Αμφίπολη έγινε το κέντρο του αχανούς μακεδονικού κράτους.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ

Οι στρατιώτες που είχαν σηκώσει τον Βρασίδα από την μάχη τον μετέφεραν στην πλατεία, ενώ ανέπνεε ακόμα. Έμαθε ότι ο στρατός του νικούσε και μετά από λίγο πέθανε. Ο υπόλοιπος στρατός γύρισε με τον Κλεαρίδα από την καταδίωξη, γύμνωσε τους νεκρούς και έστησε τρόπαιο.

Μετά απ' όλα αυτά όλοι οι σύμμαχοι παρακολούθησαν, με τα όπλα τους, τη δημόσια ταφή του Βρασίδα, τον οποίο έθαψαν μέσα στην πόλη, στην είσοδο της σημερινής αγοράς. Οι Αμφιπολίτες περιέλαβαν το μνημείο με κιγκλίδωμα. Από τότε του προσφέρουν θυσίες σαν σε ήρωα. Κάθε χρόνο οργανώνουν αγώνες στη μνήμη του και τον έχουν ανακηρύξει ιδρυτή της αποικίας. Κατεδάφισαν όλες τις οικοδομές που είχε χτίσει ο Άγνων και εξαφάνισαν ότι μπορούσε να θυμίζει ότι ο Άγνων ήταν ιδρυτής της αποικίας.

Θουκυδίδη Ιστορίας Ε.

Στρυμόνας Ο Βασιλιάς Της Θράκης

Ο Στρυμών, ήταν βασιλιάς της Θράκης. Όταν ο γιος του Στρυμόνα, Ρήσος σκοτώθηκε μπροστά στα τείχη της Τροίας, ο Στρυμών έπεσε και πνίγηκε στο ποτάμι που τότε ονομαζόταν Παλαιστίνος. Από τότε μετονομάστηκε σε Στρυμόνα.

Ο Πληθυσμός και η Οχύρωση των Αρχαίων Σταγείρων

Η αύξηση του πληθυσμού των Σταγείρων στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. επέβαλε την επέκτασή τους στο νότιο λόφο. Τότε ο κατασκευάστηκε η οχύρωση που περιβάλλει την πόλη σε μήκος 2 χιλιομέτρων.

Η Άρτεμις Ταυροπόλος

Η Άρτεμις, η θεά του κυνηγιού, ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στη Θράκη και λατρευόταν στην Αμφίπολη με τις επωνυμίες Ταυροπόλος, Βενδίς και Φωσφόρος. Οι Αμφιπολίτες την τιμούσαν με ειδική γιορτή, τα Ταυροπόλια, κάνοντας θυσίες ταύρων και τελετές που κρατούσαν όλη τη νύχτα. Το ιερό της, που δεν έχει ανασκαφεί ακόμα, βρίσκεται στην ακρόπολη της Αμφίπολης.

Δείτε ποιες Μέρες είναι Δωρεάν η Είσοδος σε Μουσεία & Αρχαιολογικούς Χώρους

    Τα μουσεία, τα μνημεία  και οι χώροι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος τα οποία διαχειρίζεται του Υπουργείο Πολιτισμού στη διάρκεια του έτους δέχονται το κοινό με ελεύθερη είσοδο χωρίς την καταβολή αντιτίμου, την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα από τις 1 Νοεμβρίου 2020 έως 31 Μαρτίου 2021.

                                        

    Η Υπουργική απόφαση ισχύει από τον Νοέμβριο 2019, αναφέρει επίσης και τις υπόλοιπες ημέρες στην διάρκεια τους έτους, που δεν απαιτείται αντίτιμο για την είσοδο στους χώρους αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος.

                                        

    Δείτε ποιες Μέρες είναι Δωρεάν η Είσοδος σε Μουσεία & Αρχαιολογικούς Χώρους της Αμφίπολης, των Φιλίππων και των Αρχαίων Σταγείρων :

Αυτές είναι:

–6η Μαρτίου (Ημέρα Μνήμης Μελίνας Μερκούρη),

–18η Απριλίου (Διεθνής Ημέρα Μνημείων),

–18η Μαΐου (Διεθνής Ημέρα Μουσείων),

–τελευταίο σαββατοκύριακο Σεπτεμβρίου (Διήμερο Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς),

–28η Οκτωβρίου (Εθνική Εορτή)

                                          

                                         

    Μια πολύ καλή ευκαιρία λοιπόν να επισκεφθείτε δύο από τις σημαντικότερες πόλεις της Μακεδονίας, την Αμφίπολη και τους Φιλίππους. Δεν έχετε παρά να μαζέψετε την παρέα σας, να οργανώσετε την εκδρομή όπως επιθυμείτε και να περιηγηθούμε μαζί στα μονοπάτια της ιστορίας.

Εκμεταλλευτείτε τις ελεύθερες ημέρες πολιτιστικής κληρονομιάς και επικοινωνήστε για να ζήσετε μια εξαιρετική εμπειρία στο χρόνο.

Τηλ επικοινωνίας για ξεναγήσεις: 6948208816, Σιάσιου Ευαγγελία Αρχαιολόγος-Ξεναγός

                                        

 

Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς με ελεύθερη είσοδος σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους στις 25 εώς και 27 Σεπτεμβρίου

Το τριήμερο 25-27 Σεπτεμβρίου 2020 το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού γιορτάζει για 24η χρονιά τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η είσοδος στους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία και τα μνημεία του κράτους είναι ελεύθερη και θα πραγματοποιείται σύμφωνα με τα ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Η Τέχνη της Υαλουργίας στην Αμφίπολη

Αν και οι Αιγύπτιοι ανακάλυψαν πρώτοι το γυαλί, περίπου το 3000πΧ., η τέχνη της κατασκευής του δεν διαδόθηκε παρά μόνο γύρω στο 100πΧ., όταν στη Συρία οι κατασκευαστές γυαλιού ανακάλυψαν μια λιγότερο ακριβή μέθοδο παραγωγής από το πλάσιμο με το χέρι: έβαλαν μια ποσότητα γυαλιού στην άκρη ενός σωλήνα και φύσηξαν από την άλλη άκρη. Έτσι έφτιαξαν μια φούσκα που μπορούσαν να την πλάσουν και να φτιάξουν μπουκάλια και αγγεία. Η Συρία, η Αλεξάνδρεια και η Ρώμη έγιναν τότε τα σημαντικότερα κέντρα παραγωγής φυσητών γυαλιών, που διαδόθηκαν σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και έγιναν πολύ αγαπητά.

Πάμφιλος ο Αμφιπολίτης

Ο Πάμφιλος ήταν ζωγράφος του 4^ουαι. π.Χ. από την Αμφίπολη, μαθητής του Ευπόμπου και διδάσκαλος του Απελλή που ίδρυσε το 360 π.Χ. σχολή ζωγραφικής στην Σικυώνα της οποίας κορυφαίος εκπρόσωπος ήταν ο Πολύκλειτος.

Απέβλεπε κυρίως στην ακρίβεια των αναλογιών και απαιτούσε για τον λόγο αυτό από τους μαθητές του την σπουδή της γεωμετρίας. Ενήργησε και πέτυχε την εισαγωγή της ζωγραφικής στα σχολεία. Δίδασκε επί μισθώ, ένα τάλαντο που έπαιρνε για διδασκαλία δώδεκα ετών. Μνημονεύονται δυο εικόνες, η εν Φλειούντι νίκη των Αθηναίων και ο Οδυσσέας επί σχεδίας. Επίσης συνέγραψε περί ζωγραφικής και ζωγράφων. 

Ο Πλούτος Της Αμφίπολης

Στις πεδιάδες της ανατολικής Μακεδονίας, στην ανατολική όχθη του ποταμού Στρυμόνα, πάνω σε λόφους που ακουμπούν, θαρρείς, τη θάλασσα, βρισκόταν στην αρχαιότητα μια πλούσια και ισχυρή πόλη, η Αμφίπολη. Από τον Θουκυδίδη μαθαίνουμε πως το όνομά της σημαίνει την πόλη που ζώνεται από ποτάμι. Στην βορινή πλευρά της απλωνόταν άλλοτε η αποξηραμένη σήμερα λίμνη του Αχινού, η αρχαία Κερκινίτις, και οι εύφορες πεδινές εκτάσεις του κάμπου των Σερρών.

Αλλά δεν ήταν μόνο γι αυτό πλούσια η Αμφίπολη. Ο πλούτος της οφειλόταν κυρίως στα μεταλλεία χρυσού και ασημιού του δασωμένου Παγγαίου, που υψώνεται δίπλα στην πόλη. Προς το νότο, η Αμφίπολη φτάνει σχεδόν ως τον Στρυμονικό κόλπο, όπου χύνεται ο ομώνυμος ποταμός. Έχουμε πολλούς λόγους να πιστεύουμε ότι στην αρχαιότητα οι εκβολές του ποταμού ήταν λίγο ανατολικότερα, στην περιοχή της αρχαίας Ηιόνας, όπου βρισκόταν και το λιμάνι της Αμφίπολης. Από το λιμάνι αυτό έφυγε ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, για να κατακτήσει την Ανατολή. Εδώ, άλλωστε, είχαν ζήσει τρεις σπουδαίοι ναύαρχοι του μεγάλου στρατηλάτη, ο Νέαρχος, ο Ανδροσθένης και ο Λαομέδων.

Όταν το Πολεμικό Ναυτικό μας βομβάρδιζε την Αμφίπολη

Το 1913, κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου κατά των Βουλγάρων...
Την νύκτα 4 προς 5 Μαΐου 1913 οι Βούλγαροι εγκαθιστούν φυλάκιο στην βορειοδυτική όχθη του Αγγίτη ποταμού , άλλα τμήματα τους κατέλαβαν την γραμμή των λόφων μεταξύ των χωριών Δόμηρος και Μυρίνη και άρχισαν την συγκέντρωση δυνάμεων στο σιδηροδρομικό σταθμό Αγγίστας. Την 9η Μαΐου γίνεται μάχη στην περιοχή με το 19ο Σύνταγμα να μην μπορεί να καταφέρει να απωθήσει τους Βούλγαρους και να έχει αρκετές απώλειες και έτσι δημιουργείται σοβαρή κατάσταση στον τομέα της 7ης Μεραρχίας, καθώς οι Βούλγαροι απώθησαν τις Ελληνικές δυνάμεις μέχρι το χωριό Ροδολίβος. 

Το τμήμα Στρατιάς Παγγαίου κάνει αναδιάταξη των δυνάμεών του και προωθεί πεζικό και πυροβολικό στην Παλαιοκώμη, ενώ διατάσσει το 5ο Σύνταγμα να φύγει από την Μαυροθάλασσα και να πάει , με το πυροβολικό του, στην Αμφίπολη. Μεσολαβούν έντονες παραστάσεις προς την βουλγαρική κυβέρνηση και για λίγο σταματούν οι εχθροπραξίες, αλλά οι Βούλγαροι συνεχίζουν την ενίσχυση των δυνάμεων τους. 

Πρό αυτής της καταστάσεως το Γενικό Στρατηγείο προωθεί και άλλες δυνάμεις στην περιοχή και το ίδιο εγκαθίσταται στην Θεσσαλονίκη. Ταυτόχρονα διατάσσει τον στόλο, του οποίου η αποστολή έναντι των Τούρκων είχε λήξει, να προωθηθεί στον κόλπο Ορφανού για ενίσχυση του στρατού με τα πυρά του , σε όλο τον τομέα ενεργείας του πεζικού. Ο στόλος συγκεντρώθηκε τις μεσημβρινές ώρες της 17ης Ιουνίου 1913, με επικεφαλής το αντιτορπιλικό «ΛΕΩΝ», μέχρι το πρωί της επομένης.

Με την έναρξη των επιχειρήσεων της γενικής επίθεσης προς Κιλκίς-Λαχανά την 18 Ιουνίου αρχίζει ο βομβαρδισμός, από τον στόλο, όλων των βουλγαρικών δυνάμεων που βρίσκονταν στην περιοχή Αμφίπολη έως Ελευθερές. Δεδομένου ότι το θωρηκτό ΣΠΕΤΣΑΙ διέθετε τρία(3)πυροβόλα των 10,6 ιντσών και πέντε(5 )των 5,9 και βομβάρδιζε τα υψώματα στα οποία ήταν οχυρωμένοι οι Βούλγαροι, είναι πολύ πιθανόν οι κραδασμοί από τις εκρήξεις να προκάλεσαν τις θραύσεις στις Καρυάτιδες, δεδομένου ότι ακουμπάνε στον θόλο και άρα δέχθηκαν όλη την πίεση των εκρήξεων.

Ιστορίες Αρχαίων: Ο νόμος για τους έφηβους στην Αμφίπολη

Οι έφηβοι στην Αμφίπολη της ρωμαϊκής εποχής αθλούνταν σκληρά και πειθαρχημένα, υπό τις οδηγίες ενός πολύ σκληρού εφηβαρχικού νόμου. Τον νόμο αποκάλυψε κατά τη διάρκεια ανασκαφών ο αείμνηστος αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης. Τον μελέτησε, δε, η κόρη του Πέπη Λαζαρίδου, που τον διαδέχθηκε στο έργο της Αμφίπολης. Η υπέροχη Πέπη, αγαπημένη όχι μόνο του κλάδου της και των δικών της ανθρώπων, αλλά και της κοινωνίας, ήταν ταγμένη στην προστασία των μνημείων μέχρι την τελευταία της στιγμή. «Εφυγε» την περασμένη Κυριακή 5 Ιουλίου αφήνοντας πίσω της δυσαναπλήρωτο κενό.

«Για τον εφηβαρχικό νόμο της Αμφίπολης, που είναι γραμμένος επάνω σε μια μαρμάρινη στήλη που βρέθηκε στο χώρο του Γυμνασίου, από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη το 1984 και φυλάσσεται στο αρχαιολογικό μουσείο της, έχουν γραφτεί πολλά» σημειώνει στο «Χρονόμετρο» ο Θεόδωρος Αν. Σπανέλης. «O νόμος είναι έργο του εφηβάρχου Αδαίου Ευημέρου και μας δίνει πληροφορίες για την αγωγή των εφήβων, τα ήθη της εποχής, τα αξιώματα, την κοινωνική δομή της πόλης. 

Ο εφηβαρχικός νόμος «είναι ένα κείμενο με 139 στίχους που η χάραξή του χρονολογείται στο 21 π.Χ., αλλά όπως προκύπτει από την μελέτη είναι αντιγραφή παλαιότερου κειμένου». Στην μελέτη της Πέπης Λαζαρίδου διατυπώνεται η εκτίμηση ότι σύμφωνα με τις ενδείξεις «η αρχική σύνταξη του εφηβαρχικού νόμου ανάγεται στην ελληνιστική περίοδο. Το στοιχείο που ενδυναμώνει αυτή την εκτίμηση είναι η αναφορά στην απονομή των στεφάνων, η οποία γινόταν κατά τον μήνα Ολώ(ι)ο, ο οποίος είναι ο ακροτελευταίος του μακεδονικού ημερολογίου και αντιστοιχεί στον Ιούλιο.

Επίσης ένα σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την μελέτη του νόμου, είναι στο σημείο εκείνο που αναφέρεται στον επώνυμο ιερέα που όταν προσέλθει θα τελεστούν οι καθιερωμένες ιερουργίες για να ξεκινήσουν οι γυμνικοί αγώνες, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Η θεότητας της οποίας ο ιερέας είναι επώνυμος δεν αναφέρεται, αλλά σημειώνεται ότι στις περισσότερες πόλεις της Μακεδονίας και ως εκ τούτου και στην Αμφίπολη ήταν επώνυμος άρχων ήταν ο ιερέας του Ασκληπιού, το οποίο δεν ίσχυε στην περίπτωση της Κασσάνδρειας και των Φιλίππων.»

Στην εισαγωγή του κειμένου, γίνεται αναφορά στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του εφηβάρχου, σχετικά με την απογραφή των εφήβων, την επιβολή ποινών, τον έλεγχο του θεσμού από τους πολιτικούς άρχοντες κλπ. Καθορίζει επίσης το ποιοι έφηβοι έχουν το δικαίωμα της φοίτησης, αν και ήταν υποχρεωτική για όλους, αλλά τίθεται ως προϋπόθεση, η οικογένεια του εφήβου, να είχε τα μέσα επιβίωσης για δύο χρόνια. Περιγράφει επίσης το πώς ορίζονται οι δάσκαλοι, τους κανόνες επιμέλειας των εφήβων, επισημαίνει ότι θα υπηρετούν για δύο χρόνια και θα φορούν χιτώνα, χλαμύδα, θα φέρουν κρηπίδες ως υποδήματα, ενώ θα έχουν πέτασο, τόξο και τουλάχιστον τρία ακόντια, ως εξοπλισμό. Απαγορεύει ρητώς στον έφηβο να ακολουθείται από υπηρέτη.

Επίσης προβλέπει την επιβολή προστίμων στους διδασκάλους, αν δεν διάγουν βίο κόσμιο και σώφρονα, όπως και αν δεν επιμελούνται την εκπαίδευση των εφήβων, ενώ προβλέπει ποινές προστίμου και για όσους κακολογούν τους εφήβους ή τους ακολουθούν κατά βήμα με ύποπτες προθέσεις ή συγχρωτίζεται μαζί τους εκτός παλαίστρας, τέλος ποινές υπάρχουν και για τους εφήβους για διάφορα παραπτώματα.

«Γενικά ο νόμος είναι πάρα πολύ αυστηρός έναντι όλων, ακόμη και ατόμων που αν και δεν ανήκουν στον προσωπικό του Γυμνασίου, θα επιχειρήσουν να διαφθείρουν τους εφήβους, παράπτωμα που και γι’ αυτό υπάρχει πρόβλεψη για την επιβολή προστίμων» τονίζει ο κ. Σπανέλης. «Υπάρχει πρόβλεψη ακόμη και για την συμμετοχή των εφήβων στα θεάματα, όπου επισημαίνεται ότι έπρεπε να πηγαίνουν με συντεταγμένο τρόπο, δεν επιτρέπονταν να κάθεται κανείς ανάμεσα τους, δεν επιτρέπονταν να χειροκροτούν και να σφυρίζουν παρά να μένουν σιωπηροί κατά την διάρκεια του θεάματος»

Ένα σημαντικό στοιχείο των συμπερασμάτων είναι ότι υπάρχει η πρόβλεψη ότι επειδή οι έφηβοι δεν είναι πλήρως ενήλικοι, τελούσαν υπό επιτροπεία λόγω του ότι είναι «ατελώς λειτουργίας»… κατά λέξη η αναφορά αυτή παραπέμπει στην αριστοτελική ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, γεγονός που αποτελεί μια υπόμνηση ότι ο Μακεδόνας νομοθέτης είχε ενώπιων του αυτό το έργο.

Το τελικό συμπέρασμα της Πέπης Λαζαρίδου είναι ότι ο συντάκτης του νόμου, έλαβε υπόψιν του, όχι μόνο τον Αριστοτέλη, αλλά και τον Ξενοφώντα με το έργο του Λακεδαιμονίων Πολιτεία. Ως εκ τούτου διατυπώνεται η υπόθεση ότι ο εμπνευστής και ίσως και ο συντάκτης του εφηβαρχικού νόμου ήταν ο ίδιος ο Φίλιππος Ε’ και το κείμενο να ψηφίστηκε από τις μακεδονικές πόλεις κατόπιν βασιλικού διαγράμματος, καθώς ο συγκεκριμένος Μακεδόνας βασιλιάς αναδεικνύεται ως ο μέγας νομοθέτης του μακεδονικού κράτους, όπως αναφέρεται  χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι από τον εφηβαρχικό νόμο απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε μη αθλητικές δραστηριότητες στο Γυμνάσιο. Στον εφηβαρχικό νόμο δεν συναντάται ούτε ίχνος σοφιστών ή ρητόρων, ούτε γραμματοδιδάσκαλοι ούτε μουσικοδιδάσκαλοι, αλλά παιδοτρίβες, ακοντιστής τοξότης και πωλοδαμαστής. Προκύπτει λοιπόν πως ο θεσμός της εφηβείας στην Αμφίπολη απέβλεπε κυρίως στην αθλητική και στρατιωτική προετοιμασία των εφήβων της πόλης αλλά όχι στην πνευματική τους εκπαίδευση, σε αυτό το στάδιο τουλάχιστον.

Ο εφηβαρχικός νόμος εντοπίσθηκε το 1984 στη βόρεια στοά του γυμνασίου της Αμφίπολης από το Δημήτρη Λαζαρίδη. Αποτελεί το σπουδαιότερο εύρημα του είδους του σ’ όλο τον ελληνικό κόσμο. Πρόκειται για ένα μοναδικό κείμενο 139 στίχων το οποίο μας δίνει πλήθος πληροφοριών χαραγμένο σε στήλη ύψους 2,65μ. Στο πάνω μέρος του εφηβαρχικού νόμου σε λεία και εξέχουσα ταινία είναι χαραγμένη η μακεδονική χρονολόγηση της επιγραφής, που ανήκει στο 21 π.Χ. ή από μεταγενέστερες εκτιμήσεις στο 23-22 π.Χ.

 Κατά τον ανασκαφέα, περιέχει κωδικοποιημένους παλαιότερους σχετικούς νόμους, διατάξεις και βασιλικά διατάγματα, όπως φαίνεται και από μια άλλη επιγραφή του Φιλίππου του Ε΄, που βρέθηκε εκεί κοντά και είναι από τα αρχαιότερα κείμενα που αποκαλύφθηκαν στο γυμνάσιο. Η εφηβεία ήταν θεσμός στην αρχαιότητα και ήταν ουσιαστικά η δημόσια οργανωμένη εκπαίδευση των εφήβων. Βέβαια, τα περιεχόμενα, οι σκοποί και η διάρκεια της παρεχόμενης εκπαίδευσης διέφεραν τόσο από εποχή σε εποχή όσο και από πόλη σε πόλη.

Ο Ευάγγελος Αλμπανίδης αναφερόμενος στα Γυμνάσια της Θράκης σημειώνει πως το Γυμνάσιο «αναμφίβολα ήταν ο κυρίαρχος θεσμός παιδείας και ελληνικότητας. Αποσκοπούσε στη σωματική και πνευματική αγωγή των νέων και ήταν στενά συνδεδεμένο με το θεσμό της εφηβείας. Θα πρέπει  να επισημάνουμε ότι η στρατιωτική εκπαίδευση που αρχικά ήταν ο κυρίαρχος σκοπός του θεσμού της εφηβείας, κατά την εξέλιξη του θεσμού, παρεχώρησε τη θέση της στην σωματική άσκηση και την πνευματική αγωγή των εφήβων.»

«Στην Αμφίπολη η σχετική επιγραφή η οποία αναφέρεται στο θεσμό της γυμνασιαρχίας είναι το διάταγμα του Φιλίππου του Ε΄, το οποίο εκδόθηκε κατά το 39ο έτος της βασιλείας του (183 π.Χ.)» λέει ο κ. Αλμπανίδης. «Το διάταγμα αυτό εστάλη σ' όλες τις Μακεδονικές πόλεις της εποχής εκείνης που διέθεταν γυμνάσιο για να προστεθούν και νέα καθήκοντα στους γυμνασίαρχους. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για διάταγμα απευθυνόμενο προς τους επιμελητές της βασιλικής εξουσίας, οι οποίοι πρέπει να μεριμνήσουν για την καταχώρηση στον γυμνασιαρχικό νόμο της κάθε πόλης διατάξεων που αφορούν τους στεφανίτες αγώνες του Μακεδονικού κράτους».

Το Γυμνάσιο της Αμφίπολης λειτούργησε από τον 4ο αι. π.Χ. έως τα πρώιμα αυτοκρατορικά χρόνια (ρωμαϊκή περίοδος).

Πηγή: liberal.gr

Η ΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΓΕΙΡΩΝ

Στο νότιο λόφο των αρχαίων Σταγείρων, εντοπίστηκε το χερσαίο σκέλος της οχύρωσης, η ακρόπολη και ο υδροδοτικός αγωγός της πόλης. Η πορεία της οχύρωσης ανάλογα με τις χρονικές περιόδους κατασκευής της αρχαϊκή, κλασική, υστεροελλαδική, παρουσιάζει αυξομειώσεις και διάφορες παραλλαγές σε μικρότερα ή μεγαλύτερα τμήματα του δομικού της συστήματος. Η ασφάλεια της πόλης φαίνεται ότι αποτελούσε κύρια μέριμνα των πολιτών σύμφωνα και με τον Σταγειρίτη φιλόσοφο Αριστοτέλη:

"....το πολιτικώτατον όπλο είναι η ασφαλέστατη οχυρώτης των τειχών..."

#Ελλάδα #Greece #Μακεδονία #Macedonia #Χαλκιδική #Chalkidiki #Στάγειρα #Stageira  #amphipolisguide

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ

Γραπτές μαρτυρίες αναφέρουν πως η Αμφίπολη αποτέλεσε σημείο στάσης του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος το 49μΧ. πηγαίνοντας από τους Φιλίππους προς την Θεσσαλονίκη, μέσω της Εγνατίας οδού, πέρασε από την Αμφίπολη και κύρηξε τον χριστιανισμό. Μεταγενέστερα, η πόλη αναφέρεται ως έδρα επισκόπου έως το 692μΧ., γεγονός που επιβεβαιώνει τη λειτουργία της ως σημαντικό αστικό και εκκλησιαστικό κέντρο.

ΤΟ ΗΡΩΟ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ

Η πρώτη στήλη που υπήρχε στο βάθρο τοποθετήθηκε από την 6η Μεραρχία η οποία ανατινάχθηκε κατά την δεύτερη βουλγαρική κατοχή 1916 – 1918 από τους Βουλγάρους. Εν συνεχεία την δεκαετία 1919 – 1929 τοποθετήθηκε το σημερινό υπάρχον μνημείο το οποίο είναι έργο του γλύπτη Γεωργίου Δημητριάδη. Πρόκειται για έναν αρχαίο ναό πάνω σε ακρόπολη, σύμβολο της αιώνιας Ελλάδας, που τον υπερασπίζονται με όλες τις δυνάμεις τους σύγχρονοι πολεμιστές της ελευθερίας. Στην κορυφή  δεσπόζει ένα πελώριο κράνος αρχαίου πολεμιστή.
Το 1943 τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής προσπάθησαν να καταστρέψουν το ηρώο που θύμίζε την ήττα τους πριν από τριάντα χρόνια. Προξένησαν μεγάλες φθορές, ιδιαίτερα στην μπροστινή όψη, οι οποίες όχι μόνο δεν αποκαταστάθηκαν μετά την απελευθέρωση, αλλά τοποθετήθηκε και πλάκα με επιγραφή που αναφέρεται σ' αυτήν την πράξη βανδαλισμού.

Στο βάθρο του μνημείου υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή:
¨ΠΑΝΔΗΜΟΣ ΠΟΛΙΣ ΣΕΡΡΑΙΩΝ
ΚΑΙ ΓΕΝΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ
ΤΟΙΣ ΣΠΕΥΣΑΣΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΠΕΡΙΘΕΙΝΑΙ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ ΑΦΘΙΤΟΝ
ΕΥΓΝΟΜΟΝΩΣ ΤΟΔΕ ΜΝΗΜΕΙΟΝ ΑΝΑΤΙΘΕΑΣΙΝ¨

Η ΦΥΛΑΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Ο Απόστολος Παύλος κατηγορήθηκε ως πρόξενος και ως φορέας απαγορευμένων – για τους Ρωμαίους – συνηθειών, για ένα θαύμα που έκανε σε μια νεαρή μάντισσα. Οι αρχές τον συνέλαβαν, τον τιμώρησαν με ραβδισμούς και τον φυλάκισαν. Τη νύχτα της φυλάκισής του έγινε σεισμός και άνοιξαν οι πόρτες της φυλακής. Ο δεσμοφύλακας που τον φυλούσε όταν είδε ανοιχτές τις πόρτες, τρόμαξε πολύ και επειδή νόμισε ότι οι φυλακισμένοι είχαν φύγει, τράβηξε μαχαίρι για να αυτοκτονήσει. Όμως, ο Απόστολος Παύλος τον καθησύχασε λέγοντας πως δεν είχαν φύγει. Τότε ο δεσμοφύλακας πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε χριστιανός μαζί με την οικογένειά του. Ο χώρος όπου φυλακίστηκε ο Απόστολος Παύλος βρίσκεται μέχρι και σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, κοντά στα ερείπια της Βασιλικής Α΄, του μεγάλου παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου μ.Χ. αιώνα. Οι άρχοντες της πόλης τον ελευθέρωσαν φοβισμένοι και του ζήτησαν να φύγει από την πόλη. Πριν φύγει, ευχαρίστησε τους αδελφούς του και έφυγε για τη Θεσσαλονίκη μέσω Αμφίπολης. Ο Απόστολος Παύλος έκανε αργότερα άλλες τρεις επισκέψεις στην πόλη των Φιλίππων.

Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Μια επιδημία (λοιμός), το 641-543μΧ., και οι επιδρομές των Σλάβων έφεραν το μαρασμό και την υποβάθμιση. Η Αμφίπολη εγκαταλείπεται κατά τον 8ο και τον 9ο μΧ. αιώνα. Η ζωή μεταφέρεται στις εκβολές του ποταμού, στην περιοχή της αρχαίας Ηιόνας. Ένα μικρό χωριό, το Μαρμάριον, αναπτύσσεται στη δυτική όχθη του Στρυμόνα, δίπλα στην αρχαία γέφυρα του ποταμού, η οποία εξακολούθησε να λειτουργεί ως πέρασμα κατά την Βυζαντινή περίοδο. Στην περιοχή του Μαρμαρίου χτίστηκαν δύο πύργοι, ένας σε κάθε όχθη του ποταμού. Χρησίμευαν ως αποθήκες όπου συγκεντρώνονταν τα σιτιρά από τα κτήματα των μοναστηριών που βρίσκονταν στη γύρω αγροτική περιοχή.

Η ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΜΦΙΠΟΛΗ

Η αναγνώριση της χριστιανικής θρησκείας ως επίσημης θρησκείας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον Μέγα Κωνσταντίνο (313μΧ.) και η μεταφορά της πρωτεύουσας του Ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη (323μΧ.) σήμαναν το τέλος του αρχαίου κόσμου. Στην εποχή αυτή των μεγάλων κοσμοϊστορικών αλλαγών, που οδήγησαν στην ίδρυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, η Αμφίπολη παραμένει μια πόλη που ευημερεί και συμμετέχει στη γέννηση του νέου χριστιανικού κόσμου. Η ανεύρεση πέντε μεγαλόπρεπων ναών, στην ακρόπολη της αρχαίας πόλης, μαρτυρεί ότι η Αμφίπολη υπήρξε ένας σημαντικός τόπος χριστιανικού προσκυνήματος στα παλαιοχριστιανικά χρόνια, τον 5ο και 6ο αι μΧ. Η κατασκευή του υδραγωγείου και μιας τεράστιας δεξαμενής νερού στην ακρόπολη μαρτυρούν τη δυναμικότητα της πόλης σε όλο αυτό το διάστημα.

ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ ΚΑΙ Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ

Μετά την υποταγή της Μακεδονίας στους Ρωμαίους, η Αμφίπολη ορίστηκε πρωτεύουσα της πρώτης από τις τέσσερις διοικητικές περιφέρειες, στις οποίες χωρίστηκε η Μακεδονία, και έκοψε δικό της νόμισμα. Η περίφημη Εγνατία Οδός, που ένωνε τη Ρώμη με τον Εύξεινο Πόντο διασχίζοντας τη Μακεδονία, πέρασε και από την Αμφίπολη. Η πόλη διατηρώντας τη στρατηγική και εμπορική της σημασία, κράτησε τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην πολιτική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της Ρωμαϊκής περιόδου.

Τα κτίρια των Ρωμαϊκών χρόνων, όπως το κτίριο με τα ψηφιδωτά, δείχνουν ότι η πόλη ακμάζει ως τους Ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους. Το ίδιο μαρτυρούν και τα ευρήματα των Ρωμαϊκών χρόνων από τα εκτεταμένα νεκροταφεία της πόλης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ

Ως αποικία των Αθηναίων, η Αμφίπολη είχε πολίτευμα δημοκρατικό. Η Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η συγκέντρωση όλων των πολιτών, συνεδρίαζε και έπαιρνε αποφάσεις για τα σημαντικά θέματα της πόλης. Παρέμεινε ακόμα και όταν η πόλη εντάχθηκε στο βασίλειο της Μακεδονίας, με περιορισμένες βέβαια αρμοδιότητες. Δεν βρέθηκε ακόμα η Αγορά της αρχαίας Αμφίπολης, που ήταν το κέντρο της πολιτικής, βιοτεχνικής και εμπορικής δραστηριότητας των Αμφιπολιτών. Από τις κομματιασμένες επιγραφές που έχουν βρεθεί ως τώρα μαθαίνουμε πως υπήρχαν διάφοροι άρχοντες, όπως δικαστές, αστυνόμοι, επιμελητές εμπορίου ή αυτοί που επόπτευαν την εκπαίδευση των νέων, όπως οι γυμνασίαρχοι. 

ΤΟ ΘEΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Σε μια πλαγιά των λόφων, κοντά στο Γυμνάσιο, πιστεύουμε ότι βρισκόταν το Θέατρο της πόλης, που δεν έχει ακόμη ανασκαφεί. Από τους αρχαίους συγγραφείς γνωρίζουμε ότι το Θέατρο ήταν απαραίτητο στοιχείο για την αγωγή των πολιτών και έπαιζε σπουδαίο ρόλο στη μόρφωση των νέων. Έτσι και οι νέοι της Αμφίπολης, όπως ορίζει ο "Εφηβαρχικός Νόμος", έπρεπε οπωσδήποτε να παρακολουθούν ορισμένες παραστάσεις, είχαν ειδικές θέσεις και έπρεπε να είναι προσεκτικοί και κόσμιοι στη διάρκεια της παράστασης. Άλλωστε, ορισμένοι Αμφιπολίτες ήταν επαγγελματίες ηθοποιοί. Το καταλαβαίνουμε από κτερίσματα σχετικά με το θέατρο, που έχουν βρεθεί σε μερικούς τάφους.

ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Στην εποχή του Περικλή, το 437π.Χ., οι Αθηναίοι κατάφεραν τελικά να  προχωρήσουν από την παραλιακή Ηιόνα στην ενδοχώρα. Ο Αθηναίος στρατηγός Άγνων με Αθηναίους αποίκους, αλλά και με άλλους Έλληνες από την γύρω περιοχή, έδιωξε τους Ηδωνούς από τις Εννέα Οδούς και ίδρυσε στην ανατολική όχθη του Στρυμόνα, σε περίοπτη θέση, την Αμφίπολη. Την οχύρωσε με ισχυρά τείχη που είχαν μήκος 7,5χλμ, έξι πύλες και κεντρική ακρόπολη. Οι άποικοι έχτισαν τα σπίτια τους και τα ιερά των θεών τους. Τα αρχαιότερα ιερά της πόλης ήταν συνδεδεμένα με τοπικές λατρείες. Ένα από αυτά ήταν το ιερό του Ρήσσου, του μυθικού βασιλιά του Παγγαίου, γιού της μούσας Κλειούς και του ποταμού Στρυμόνα.